خوانسار شهری است خوش آب و هوا با ارتفاع ۲۲۵۰ متر بالاتر از سطح دریا و پوشش گیاهی متنوع اعم از گردو و سرو و درختان میوه همچون آلو و سیب و باغات متنوع به همراه تعداد نه چندان زیادی زمین‌های کشاورزی و پوششی از گل‌های لاله سرخ و لاله واژگون که لاله‌های واژگون آن معروف هستند.


۱. گلستان کوه

خوانسار در ناحیه‌ای نه چندان دور از کویر مرکزی ایران در فاصله حدود ۱۵۰ کیلومتری شمال غرب شهر اصفهان با پوشش گیاهی متنوع که لاله‌های واژگون آن معروف هستند قرار دارد. با ذوب برف‌ها در دامنه کوه‌های سرد خوانسار، هزاران لاله سرخ واژگون از بطن خاک سیاه گلستانکوه می‌رویند و در دامن طبیعت سرود زندگی آغاز می‌کنند. رویش هزاران لاله واژگون در اوان هربهار در دشت زیبای «گلستانکوه» جلوه بی نظیر و کمیاب طبیعت گوناگون حیات وحش در ایران را نمایان می‌کند.

«گلستان کوه» در وسعتی افزون بر یک هزار هکتار در منطقه سردسیر غرب استان اصفهان در مسیر خوانسار به اصفهان در ۱۵ کیلومتری شهر خوانسار و یکی از زیباترین کوه‌های اصفهان با ارتفاع ۳۶۳۱ متر قرار گرفته و رویشگاه گل منحصر به فرد وکمیاب «لاله‌های واژگون» و انواع دیگری از گیاهان مرتعی خودرو است. این منطقه طبیعی در فصل بهار مملو از گل‌های طبیعی به ویژه لاله سرخگون است که به رنگ سرخ مایل به بنفش بوده و از روز چهلم بعد از عید شکفته می‌شوند و در موقع وزش باد سیر و روشن می‌شود و بندرت تعدادی گل زرد رنگ واژگون هم در بین آن‌ها دیده می‌شود.

گل پیاز موسیر نیز از جمله گل‌های گلستان کوه است که مانند دیگر گل‌های این منطقه خودرو است. گون نیز درختچه‌ای کوتاه است که قبل از اینکه ارتفاع آن به یک متر برسد مقداری از سطح زمین فاصله گرفته و گسترده می‌شود. در گذشته از گون محصولاتی بدست می‌آمد که اخیراً به علت‌های گوناگون از قبیل: اثرات مواد شیمیایی و عدم رسیدگی و بی توجه بودن به این گیاه طبیعی دوران اضمحلال را طی می‌کند که از مهمترین محصول آن می‌توان به گزانگبین اشاره کرد.


۲. پارک جنگلی سرچشمه خوانسار

پارک جنگلی سرچشمه خوانسار در کنار آرامگاه شیخ اباعدنان با وسعتی در حدود 15 هکتار و چشمه های متعدد از جمله چشمه مرزنگوش، چشمه شترخون و چشمه پیر در دامنه کوه سیل قرار دارد. در این محل سکوهای مخصوص برای استراحت و نشستن تعبیه شده تا بازدیدکننده ها راحتی و آرامش بیشتری داشته باشند. این پارک به عنوان منطقه نمونه گردشگری برگزیده شده است. میانگین ورود گردشگر به این پارک از ابتدای اردیبهشت تا پایان شهریور در روزهای عادی هفته حدود سه هزار نفر و در ایام تعطیل بیش از 12 هزار نفر می‌باشد.


۳. مسجد جامع خوانسار

مسجد جامع خوانسار در جنوب شرقی شهر واقع شده است و دارای سیصد و پنجاه سال قدمت می‌باشد. این مسجد مساحتی حدود سه هزار متر مربع دارد و قدیمی ترین مسجد شهر خوانسار به شمار می‌آید. در داخل مسجد گچ بری های بسیار نفیس به ویژه در محراب نیز وجود دارد.


۴. روستای تاریخی دماب

روستای تاریخی «دماب» در شمال غربی اصفهان و در فاصله صد کیلومتری شهر نجف آباد، 60 کیلومتری شهر گلپایگان و 40 کیلومتری خوانسار در منطقه ای بین این سه شهر قرار دارد. تاریخ ایجاد روستای دماب به عنوان یک محل سکونت دائم بین سالهای 1100 تا 1150 برآورد می‌شود. این روستا با قدمت سه قرن، به دلیل پاره‌ای از ویژگی‌های معماری و سیاسی آن دوران چندین اثر تاریخی را در خود جای داده است.

گفته می‌شود بانبان اصلی آبادی دو برادر مهاجر از خراسان، به نامهای محب و صالح بوده‌اند که دو خانواده اصلی محبی‌ها و صالحی‌ها از فرزندان این دو برادر هستند. به ظاهر شکل‌گیری اقتصادی و اسکان در این مزرعه، با حفر یک رشته قنات به دست همین مهاجران آغاز می‌شود. محور تحولات اصلی در شکل‌گیری روستا بیشتر محبی‌ها بوده‌اند. در پاره‌ای اسناد قدیمی از دماب به عنوان «سبز دره مراد آباد» نام برده شده است. قلعه سنگ ،کاروانسرای جلوگیر ،قلعه حاج حسن و قلعه علی احمد از آثار تاریخی این منطقه است.


۵. آرامگاه باباپیر ترک

آرامگاه بابا پیر یا شیخ اباعدنان (در نیمروز باختری شهر خوانسار) در پارک سرچشمه از دیگر یادگارهای روزگار صفوی است. هر چند شیخ عدنان، عارفی است که در سده ی ششم هجری می زیسته، لیکن بنای کنونی با گنبد هرمی و دوپوش آن به شکل 12 پهلو که فاقد تزیینات کاشی کاری است، در دوره ی صفویه بنا شده است. در این آرامگاه 6 تن از مشایخ و عارفان دیگر نیز به خاک سپرده شده اند.


۶. امامزاده صالح

از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام است از فرزندشان عبدالله.صالح قصیر مدفون در بیدهند خوانسار را سید صالح قصیر اول و سید صالح قصیر مدفون در پشتکوه بختیاری را سید صالح قصیر دوم می نامند. آقا سید صالح قصیر دوم بن محمد بن محمود، چنانچه در مشجرات است از فضلا، زهاد و عباد عصر و زمان خود بوده و زیارتگاه شریفش در ناحیه پشتکوه بختیاری زیارتگاه معروفی است که قبلآ جزء شهرستان فریدن بوده و هم اکنون جزء شهرستان کوهرنگ محسوب می شود و اما زیارتگاه صالح قصیر (صالح کوتاه) در شهرستان اندیکا بدین سبب است که خود قدمگاهی است و ساداتی از نسل این امام زاده در این مکان ساکن هستند.

برخی از اولاد سید صالح قصیر در اصفهان، فریدون شهر و (کوهرنگ،روستاهای صالح کوتاه، زرگ، چین، حیران، سوه) و در بیدهند خوانسار و در شهرستان الیگودرز، قم، تهران، اهواز و اندیکا ساکن هستند. علمای زیادی از نسل این امام زاده وجود دارد که عمر خود را صرف ترویج دین مبین اسلام نموده اند.


منبع: سایت ستاره